Skolioza idiopatyczna u dzieci to trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa o nieznanej przyczynie. Schorzenie to najczęściej występuje u dzieci w wieku 10-16 lat, kiedy tempo wzrostu jest najbardziej intensywne. Skolioza idiopatyczna obejmuje deformacje kręgosłupa w trzech płaszczyznach: bocznej (skrzywienie), strzałkowej (zmiana naturalnych krzywizn) oraz poprzecznej (rotacja kręgów). Częściej dotyka dziewcząt, co może sugerować pewne predyspozycje genetyczne. Chociaż bezpośrednia przyczyna skoliozy idiopatycznej nie jest znana, jej rozwój jest ściśle powiązany z okresem dojrzewania i gwałtownymi zmianami fizycznymi.
Przyczyny skoliozy idiopatycznej
Etiologia skoliozy idiopatycznej nie została jeszcze dokładnie poznana, choć podejrzewa się, że na rozwój choroby mogą wpływać czynniki genetyczne, hormonalne oraz biomechaniczne. Badania wskazują, że skolioza idiopatyczna może być dziedziczna, co oznacza, że występowanie choroby w rodzinie zwiększa ryzyko jej pojawienia się u dziecka. Naukowcy analizują także wpływ hormonów, takich jak melatonina, oraz zaburzeń równowagi mięśniowej na powstawanie skoliozy. Żadne czynniki środowiskowe, np. nieprawidłowa postawa lub noszenie ciężkich plecaków, nie są bezpośrednią przyczyną tej choroby, choć mogą wpływać na jej przebieg, gdy skrzywienie już występuje.
Objawy skoliozy idiopatycznej u dzieci
Skolioza idiopatyczna u dzieci często rozwija się bez bólu, co sprawia, że bywa niezauważona na wczesnym etapie. Charakterystyczne objawy obejmują asymetrię ciała, np. nierówną wysokość ramion, przesunięcie jednej strony bioder lub widoczny „garb” żebrowy, który ujawnia się przy skłonie tułowia. Rodzice powinni zwrócić uwagę na takie sygnały, jak:
- asymetria ramion i barków,
- nierównomierne wcięcia w talii,
- różnice w wysokości bioder,
- przesunięcie tułowia względem miednicy,
- garb żebrowy przy skłonie tułowia do przodu.
Jeżeli którykolwiek z tych objawów jest widoczny, wskazana jest konsultacja z ortopedą lub fizjoterapeutą w celu dalszej diagnostyki.
Metody leczenia skoliozy idiopatycznej
Leczenie skoliozy idiopatycznej zależy od stopnia skrzywienia oraz ryzyka jego progresji. W początkowych stadiach stosuje się fizjoterapię, która obejmuje specjalistyczne ćwiczenia mające na celu korekcję ustawienia ciała oraz wzmacnianie mięśni posturalnych. W przypadku bardziej zaawansowanych skrzywień o kącie Cobba między 20° a 40° zaleca się noszenie gorsetu ortopedycznego, który stabilizuje kręgosłup i zapobiega pogłębianiu deformacji. Jeżeli skrzywienie przekracza 50°, konieczna może być interwencja chirurgiczna, która ma na celu stabilizację i korekcję ustawienia kręgosłupa. Operacyjne leczenie skoliozy jest rozwiązaniem stosowanym w ostateczności i wymaga długotrwałej rehabilitacji.
Znaczenie profilaktyki i regularnych kontroli
Profilaktyka skoliozy idiopatycznej polega na wczesnym wykrywaniu i monitorowaniu postawy dziecka, zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu. Regularne wizyty u fizjoterapeuty lub ortopedy mogą pomóc we wczesnym wykryciu zmian w ustawieniu kręgosłupa i wdrożeniu odpowiednich ćwiczeń korekcyjnych. Fizjoterapia jest ważnym elementem profilaktyki, gdyż pomaga wzmocnić mięśnie posturalne i wypracować prawidłowe wzorce ruchowe. Warto zachęcać dzieci do aktywności fizycznej oraz unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji, co sprzyja zdrowemu rozwojowi kręgosłupa.
